Θεωρία: Συνεργασία με άλλους - Δικτύωση και συν-δημιουργία

1. Αρχικά, μπορεί να οριστεί ως ένα βιολογικό σύστημα, το οποίο αποτελείται από μία κοινωνία ζωντανών οργανισμών και από το φυσικό περιβάλλον στο οποίο αυτά αλληλεπιδρούν. Το φυσικό περιβάλλον και/ ή η βιοποικιλότητα της περιοχής σας μπορεί να αποδειχθεί στοιχείο εξαιρετικής σημασίας για το βαθμό τουριστικής ελκυστικότητας της περιοχής σας, και συνεπώς αποτελεί παράγοντα που θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την ανάπτυξη της επαγγελματικής σας δραστηριότητας. 

2. Όσον αφορά το εκπαιδευτικό πρόγραμμα DIGITOUR, ο όρος «οικοσύστημα» αναφέρεται στο σύνολο των παραγόντων και των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται ή ασκούν επιρροή στην περιοχή δραστηριοτήτων σας (τόσο την γεωγραφική όσο και την επαγγελματική) και που, ως εκ τούτου, συνδιαμορφώνει τις συνθήκες μέσα στις οποίες αναπτύσσετε τις δραστηριότητές σας ή παρέχετε τις υπηρεσίες σε δυνάμει πελάτες σας. Ιδωμένο από μία παγκοσμιοποιημένη οπτική, το οικοσύστημα μέσα στο οποίο αναπτύσσετε τη δραστηριότητά σας είναι ολοένα και ευρύτερο. Σχετικό παράδειγμα αποτελεί η αυξανόμενη σημασία του ρόλου της ψηφιακής παρουσίας για τις επιχειρήσεις, η οποία επιτρέπει την πρόσβαση σε νέες αγορές με το πάτημα ενός κουμπιού, ή την ταχύτατη δημιουργία διεθνών επαγγελματικών επαφών. 

Η κατανόηση του οικοσυστήματός σας θα σας επιτρέψει να εντοπίζετε ευκολότερα τα άτομα με τα οποία μπορείτε να δικτυωθείτε, αλλά μην ξεχνάτε ότι υπάρχουν και άτομα εκτός του άμεσου οικοσυστήματός σας, τα οποία θα μπορούσαν να φανούν πολύ χρήσιμα. 

Επομένως, σας συμβουλεύουμε να αφιερώσετε λίγο χρόνο και να αναλογιστείτε το οικοσύστημά σας σε διαφορετικά επίπεδα: 

• Ποιοι είναι οι πιο σημαντικοί φορείς για τη δραστηριότητά σας, από άποψη επιρροής/ δύναμης; 

• Με τι είδους επαγγελματίες/ επιχειρήσεις θα σας ενδιέφερε να συνεργαστείτε στο μέλλον; Γιατί; 

• Πού εντοπίζονται αυτοί οι φορείς; Γεωγραφικά, βάσει της δραστηριότητας τους, της θέσης τους στην εφοδιαστική αλυσίδα κτλ. 

• Μοιράζεστε κοινές αξίες;  

• Τι είδους πόρους έχετε ανάγκη; Υπάρχει κάποια επιχείρηση ή οργανισμός που να τους διαθέτει; 

Αφότου χαρτογραφήσετε το οικοσύστημά σας, θα είναι ευκολότερο να αναγνωρίσετε τα άτομα και τους οργανισμούς που σας ενδιαφέρουν. Εάν τους γνωρίζετε ήδη, μπορείτε να εκκινήσετε τη διαδικασία συνεργασίας· σε αντίθετη περίπτωση, το πρώτο βήμα στην πορεία για συνεργασία είναι η δικτύωση (για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις ευκαιρίες ψηφιακής δικτύωσης, δες το επόμενο κεφάλαιο της Ενότητας). 

• Η εκπαίδευση μπορεί να προσφέρει στους/στις επαγγελματίες του τουρισμού την γνώση και τα εργαλεία για αποτελεσματική συνεργασία. 

• Η εξάσκηση μπορεί να βοηθήσει εσάς (και τους εργαζομένους σας) να εφαρμόσετε συνεργατικές δεξιότητες σε πραγματικές συνθήκες. 

• Η ανατροφοδότηση μπορεί να ενισχύσει τις συνεργατικές δεξιότητες, μέσω του εντοπισμού των δυνατών και των αδύναμων σημείων. 

Ως εκ τούτου, οι ΜμΕ μπορούν να αναπτύξουν συνεργατικές δεξιότητες μέσω της δημιουργίας μίας συνεργατικής νοοτροπίας, της προσφοράς ευκαιριών για συνεργασία σε ομάδες, και της επιβράβευσης της συνεργατικής συμπεριφοράς. Ακόμα και αν σκοπεύετε να ακολουθήσετε μία ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα, το να εξασκήσετε τις συνεργατικές σας δεξιότητες θα σας ωφελήσει ως προς το να δικτυωθείτε και να μάθετε από τους άλλους. 

Για την καλύτερη κατανόηση της δύναμης της συνεργασίας και της από κοινού ανταλλαγής, καθώς και της θετικής επίδρασης που μπορεί να έχουν στην επίδοσή σας, σας παροτρύνουμε να παρακολουθήσετε το ακόλουθο βίντεο: The power of collaboration: Dr. Shelle VanEtten de Sánchez at TEDxABQWomen 

Ανεξαρτήτως από την μορφή που θα πάρει η συνεργασία, σε γενικές γραμμές παρατηρούνται τα ακόλουθα στάδια: 

1. Προσδιορισμός «Έξυπνων» (SMART) στόχων και αντικειμενικών στόχων 
   SMART goals and objectives. Εδώ θα βρείτε απαντήσεις στα ερωτήματα: γιατί να συνεργαστείτε με άλλους, τι οφέλη μπορείτε να αποκομίσετε από τη διαδικασία συνεργασίας, κ.ά. 

Πηγή: How to Formulate and Apply SMART Goals and Objectives? | Hygger.io 

Σας συστήνουμε, καθώς ξεκινάτε να σκέφτεστε τις μελλοντικές συνεργασίες σας, να ορίσετε εκ των προτέρων 3 SMART στόχους που να συμβαδίζουν με την αποστολή και το όραμα της επιχείρησής σας. 

2. Χαρτογραφήστε πιθανούς συνεργάτες. Η δικτύωση, όπως θα δούμε στη συνέχεια, αποτελεί πολύ βασικό εργαλείο για κάθε επαγγελματία και είναι ιδιαιτέρως σημαντική κατά την εκκίνηση μίας διαδικασίας συνεργασίας με άλλους, καθώς επιτρέπει την πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα ατόμων που μπορεί να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις προσδοκίες της συνεργασίας. 

3. Καθορίστε τους ρόλους και τις ευθύνες για τη συνεργασία. Ο καθορισμός ξεκάθαρων ρόλων και αρμοδιοτήτων μεταξύ των συμμετεχόντων είναι ζωτικής σημασίας για την εξέλιξη και την διαχείριση της διαδικασίας συνεργασίας, όπως επίσης και για την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων και την λήψη μέτρων βελτίωσης, εάν είναι απαραίτητο. Για το βέλτιστο αποτέλεσμα, είναι απαραίτητη η αμοιβαία προσπάθεια για κατανόηση των αναγκών και των αντικειμενικών στόχων, και η επίτευξη μίας συμφωνίας που θα είναι ρεαλιστική και συμφέρουσα για όλους/ες τους/τις εμπλεκόμενους/ες. 

4. Σχεδιάστε από κοινού ένα πρωτόκολλο διαχείρισης της επικοινωνίας και της συνεργασίας. Στην περίπτωση μίας μακροπρόθεσμης συνεργασίας ή στην περίπτωση που το απαιτεί η περιπλοκότητα του έργου, θα είναι απαραίτητο να οριστεί ένα πρωτόκολλο, το οποίο θα ακολουθούν όλοι/ες οι εμπλεκόμενοι/ες κατά τη συνεργασία τους. Συμπληρωματικά, η καθιέρωση κατευθυντήριων γραμμών ως προς τον τρόπο επικοινωνίας θα βοηθήσει την μείωση πιθανών κινδύνων. 

5. Αξιολογήστε τα αποτελέσματα. Είτε πρόκειται για μία μεμονωμένη περίπτωση συνεργασίας, είτε για μία διαρκή επαγγελματική σχέση που παράγει προστιθέμενη αξία για όλους τους συμμετέχοντες, θα είναι αναγκαίο να παρακολουθείτε τα αποτελέσματα που προκύπτουν κατά τη συνεργασία. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορείτε να εντοπίζετε πού υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης ή να κατανοείτε αν αποδίδουν ο χρόνος και ο κόπος που επενδύσατε. 

Όλα αυτά τα στάδια συνεργασίας μπορούν να λάβουν χώρα τόσο στη δια ζώσης όσο και στη διαδικτυακή επικοινωνία, ειδικά αν λάβουμε υπόψη μας ότι στον απόηχο της παγκοσμιοποίησης και του διαδικτύου, είναι όλο και περισσότερο πιθανό να εγκαθιδρύονται διαδικασίες συνεργασίας μεταξύ φορέων που βρίσκονται σε απόσταση. 

Για την διαδικτυακή διαχείριση μίας διαδικασίας συνεργασίας, θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε ψηφιακά εργαλεία, για: 

Παρακάτω ακολουθούν ορισμένα από τα εμπόδια που ενδέχεται να αντιμετωπίσετε στην προσπάθειά σας να συνεργαστείτε με άλλους φορείς που ανήκουν στον τομέα σας, καθώς και στρατηγικές αντιμετώπισης για να τους υπερβείτε με αποτελεσματικότητα: 

1. Ελλιπής ενημέρωση: Πολλές ΜμΕ, καθώς και επαγγελματίες του τουριστικού τομέα είναι πιθανό να μην γνωρίζουν τα οφέλη της συνεργασίας ή να μην κατανοούν το πώς η συνεργασία μπορεί να επηρεάσει θετικά την επιχειρηματική δραστηριότητά τους. 

Στρατηγική: Πρωτοβουλίες όπως η διοργάνωση εργαστηρίων, σεμιναρίων και προγραμμάτων επιμόρφωσης μπορούν να συμβάλλουν στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα οφέλη της συνεργασίας και το πώς μπορεί να επηρεάσει θετικά τις ΜμΕ του τουριστικού τομέα. 

Για τη συμμετοχή σας σε οποιαδήποτε τέτοια διοργάνωση, μπορείτε να ενημερώνεστε για ευκαιρίες που μπορεί να σας ενδιαφέρουν μέσω εξειδικευμένων διαδικτυακών forum, ή από σχετικές αναρτήσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το LinkedIn. 

Στην περίπτωση που αισθάνεστε ότι καμία από τις παραπάνω επιλογές δεν ανταποκρίνεται στις τρέχουσες ανάγκες σας, μπορείτε να ξεκινήσετε δημιουργώντας τον δικό σας διαδικτυακό χώρο συζήτησης. Επιλέξτε ένα ετερόκλητο σύνολο από επαγγελματίες, οι οποίοι είναι ικανοί να συνεισφέρουν ενεργά με το ενδιαφέρον και την εμπειρία τους, και διοργανώστε μία συνάντηση μαζί τους ώστε να ανταλλάξετε απόψεις. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε από τις συνηθισμένες πλατφόρμες, όπως το Google Meet, το Zoom, το Teams, το Skype, κτλ. 

2. Περιορισμένοι πόροι: Οι τουριστικές ΜμΕ ενδέχεται να έχουν έλλειψη σε οικονομικούς πόρους και ανθρώπινο δυναμικό, γεγονός που καθιστά δύσκολο το να επενδύσουν σε προσπάθειες συνεργασίας ή το να διαθέσουν χρόνο και προσωπικό για αυτές. Άλλος ένας από τους πολυτιμότερους πόρους κατά την αναζήτηση, την αξιολόγηση και την εφαρμογή ευκαιριών για σύμπραξη είναι ο χρόνος. Εάν ασκείτε ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα, αυτός ο πόρος είναι εξαιρετικά πιο περιορισμένος. 

Στρατηγική: σας συνιστούμε να υιοθετήσετε έναν στρατηγικό τρόπο σκέψης και να λαμβάνετε υπόψη μόνο τις συνεργασίες που προσθέτουν αξία στην τουριστική προσφορά σας, ή σας βοηθούν να αναπτύξετε τις επαγγελματικές σας ικανότητες. 

Επιπλέον, η ενθάρρυνση μίας κουλτούρας συνεργασίας στο οικοσύστημά σας θα αναδείξει τα οφέλη της ανταλλαγής πόρων, γνώσεων κτλ., και θα ενισχύσει τον επιχειρηματικό ιστό και την ελκυστικότητα της περιοχής σας σε μελλοντικούς πελάτες. 

3. Ανταγωνιστικότητα: Ορισμένες τουριστικές ΜμΕ είναι πιθανό να αντιλαμβάνονται τις άλλες επιχειρήσεις ως ανταγωνιστές και μπορεί να διστάζουν να συνεργαστούν επειδή ανησυχούν στη σκέψη ότι μοιράζονται τις γνώσεις και τους πόρους τους με δυνάμει ανταγωνιστές. 

Στρατηγική: Αντί να βλέπετε τους άλλους παράγοντες και επαγγελματίες του οικοσυστήματός σας ως ανταγωνιστές, ενδεχομένως θα είχε ενδιαφέρον να τους σκεφτείτε ως μέρος μίας ομάδας από επαγγελματίες με ένα κοινό συμφέρον. Ποια χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων ή των προσφερόμενων αγαθών και υπηρεσιών σας μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά; Πώς μπορείτε να βοηθήσετε ο ένας τον άλλο για να προσφέρετε τη βέλτιστη αξία στους πελάτες σας και να συμβαδίζετε με τις νέες τάσεις στον τουρισμό (π.χ. βιώσιμος τουρισμός); 

Δοκιμάστε να μοιραστείτε αυτές τις ιδέες μέσω της επαγγελματικής ψηφιακής παρουσίας σας και σε επίσημες/ άτυπες συνομιλίες στο πλαίσιο της δικτύωσής σας. 

4. Δυσκολίες στην επικοινωνία: Οι γλωσσικοί φραγμοί, οι πολιτισμικές διαφορές και η γεωγραφική απόσταση μπορεί να δημιουργήσουν προκλήσεις στην αποτελεσματική επικοινωνία και στον συντονισμό μεταξύ των ΜμΕ και των επαγγελματιών του τουρισμού στην Ευρώπη. 

Στρατηγική: Μπορείτε να επιχειρήσετε να υπερβείτε τις δυσκολίες στην επικοινωνία προσφέροντας γλωσσική υποστήριξη, προωθώντας την διαπολιτισμική κατανόηση, και χρησιμοποιώντας την τεχνολογία και πλατφόρμες που διευκολύνουν την επικοινωνία και τον συντονισμό μεταξύ των συνεργατών. 

Επιπλέον, λαμβάνοντας υπόψη την επίδραση της παγκοσμιοποίησης και τις διευκολύνσεις που προσφέρει η τεχνολογία για συνεργασία, μέσω της δημιουργίας επαγγελματικών προφίλ, με επαγγελματίες από άλλα μέρη της χώρας (ή ακόμα και της Ευρώπης!), θα ήταν σκόπιμο τουλάχιστον να χρησιμοποιείτε τα αγγλικά ως γλώσσα επικοινωνίας και να γνωρίζετε τυχόν πολιτισμικές διαφορές που μπορεί να κληθείτε να αντιμετωπίσετε, ώστε να αποφύγετε τις παρεξηγήσεις. 

5. Εμπιστοσύνη και ανάπτυξη σχέσεων: Η καλλιέργεια εμπιστοσύνης και η ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ ΜμΕ και επαγγελματιών στον τομέα του τουρισμού ενδέχεται να απαιτεί χρόνο και κόπο, και η έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ δυνάμει συνεργατών μπορεί να εμποδίσει την σύναψη μίας ουσιαστικής συνεργασίας. 

Άλλες αντίστοιχες δημοφιλείς πλατφόρμες είναι οι εξής:  

• Tourism Networking Events 

• 100AM  

• Meetup
  

• StartupNation  

• Small Giants Community 

• Ομάδες στο Facebook, π.χ. Responsible Tourism Networking | Facebook  

Συγκεκριμένα, στην περίπτωση του τουριστικού τομέα, ο οποίος αποτελεί παράγοντα εξαιρετικής βαρύτητας για το ΑΕΠ πολλών ευρωπαϊκών χωρών, είναι αρκετά σύνηθες να υπάρχουν δίκτυα δικτύωσης ή ομάδες εταιρειών ή επαγγελματιών σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο που ενώνουν τις δυνάμεις τους για να υπερασπιστούν κοινά συμφέροντα και να ενισχύσουν την ελκυστικότητα των περιοχών δραστηριότητάς τους για τους τουρίστες. Αυτό το είδος συνεργασίας μπορεί να εμπλουτίσει την πρόσβασή σας σε ευκαιρίες ομότιμης μάθησης και καινοτομίας, και την παροχή καλύτερων υπηρεσιών εξυπηρέτησης πελατών. 

Επιπλέον, μπορείτε να γίνετε μέλος σε διάφορες ομάδες των εν λόγω μέσων κοινωνικής δικτύωσης, και να ξεκινήσετε να αλληλεπιδράτε. Ένα ενεργό μέλος μίας ομάδας είναι βέβαιο ότι θα λάβει συγκριτικά περισσότερα αιτήματα σύνδεσης. Σε κάθε περίπτωση, το κλειδί για την εδραίωση επαγγελματικών σχέσεων σε ψηφιακό περιβάλλον είναι να καλλιεργήσετε μία καλή διαδικτυακή παρουσία, και να παραμείνετε ορατοί, αλληλεπιδρώντας ενεργά με άλλους, όπως για παράδειγμα να αφήνετε σχόλια σε δημοσιεύσεις ή αναρτήσεις, να συμμετέχετε σε συνεντεύξεις ή διαδικτυακά σεμινάρια, να δημοσιεύετε την πρόοδό σας. 

How to Network Online Effectively: A Beginner’s Guide  

Για πολλούς, η δικτύωση μπορεί να αποτελεί μία φυσική και εύκολη διαδικασία, ενώ για μερικούς άλλους είναι πιο σύνθετο και δύσκολο να δημιουργούν επαφές και να αναπτύσσουν αμοιβαία επωφελείς και μακροχρόνιες σχέσεις. Μην ανησυχείτε, όμως! Η δικτύωση, όπως και η δημιουργικότητα ή η δημόσια ομιλία, είναι δεξιότητες που μπορούν να βελτιωθούν μέσω της εξάσκησης. 

Ορισμένες ικανότητες και δεξιότητες που θεωρούνται βασικές παράμετροι για επιτυχή δικτύωση είναι οι ακόλουθες: 

1. Επικοινωνιακές δεξιότητες: Η αποτελεσματική επικοινωνία είναι ουσιαστικό στοιχείο για την ανάπτυξη σχέσεων και τη σύμπραξη με άλλα άτομα και οργανισμούς. Οι φορείς κοινωνικής επιχειρηματικότητας θα πρέπει να είναι σε θέση να εκφράζουν με σαφήνεια την αποστολή, τις αξίες και τους στόχους τους, και να ακούν ενεργητικά τις απόψεις των άλλων. 

Για να συλλογιστείτε επιπλέον πάνω στη σημασία της στρατηγικής επικοινωνίας εντός και εκτός διαδικτύου, μπορείτε να παρακολουθήσετε το παρακάτω βίντεο: 

 It's Not Manipulation, It's Strategic Communication | Keisha Brewer | TEDxGeorgetown 

Ορισμένες δεξιότητες για αποτελεσματική επικοινωνία με άλλους είναι οι εξής: 

• Ενεργητική Ακρόαση 

• Ενσυναίσθηση και Συναισθηματική Νοημοσύνη 

• Λεκτική Επικοινωνία 

• Μη λεκτική Επικοινωνία 

• Δημόσια Ομιλία 

• Διαπραγμάτευση 

• Πρωτόκολλο Συνομιλίας στο Διαδίκτυο 

Για να μάθεις περισσότερα για τις κοινωνικές δεξιότητες σε ψηφιακό περιβάλλον, μπορείς να επιστρέψεις και να ρίξεις μία ματιά στην Ενότητα 3. 

2. Δεξιότητες ανάπτυξης σχέσεων: Η δικτύωση αφορά κατεξοχήν την δημιουργία και την ανάπτυξη σχέσεων με άλλους, και οι φορείς κοινωνικής επιχειρηματικότητας πρέπει να είναι ικανοί να εγκαθιδρύουν και να διατηρούν τέτοιες ισχυρές σχέσεις. Αυτό προϋποθέτει, και πάλι, δεξιότητες όπως η ενσυναίσθηση και η ενεργητική ακρόαση, και την ικανότητα σύνδεσης με τον άλλο σε προσωπικό επίπεδο. 

3. Στρατηγική σκέψη: Η επιτυχής δικτύωση προϋποθέτει μία στρατηγική προσέγγιση, και οι φορείς κοινωνικής επιχειρηματικότητας πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν δυνάμει συνεργάτες και ευκαιρίες για συνεργασία. Επιπλέον, θα πρέπει να είναι ικανοί να εκτιμούν και να αξιολογούν τους κινδύνους και τα οφέλη που προκύπτουν από τις διαφορετικές συμπράξεις, και να λαμβάνουν εμπεριστατωμένες αποφάσεις. 

4. Επιχειρηματική νοοτροπία: εμπεριέχει έννοιες όπως δημιουργικότητα, καινοτομία, και προθυμία ανάληψης υπολογισμένων κινδύνων. Οι επαγγελματίες του τουρισμού θα πρέπει επίσης να μπορούν να αναγνωρίζουν και να αξιοποιούν πιθανές ευκαιρίες, και να κυνηγούν με επιμονή τους στόχους τους. 

5. Ευελιξία και προσαρμοστικότητα: Η διαδικασία της δικτύωσης μπορεί να γίνει απρόβλεπτη, και γι’ αυτό θα πρέπει να είστε σε θέση να προσαρμόζεστε στις μεταβαλλόμενες συνθήκες και συγκυρίες. Αυτό προϋποθέτει ευελιξία και προθυμία για εξερεύνηση νέων τρόπων σκέψης και προσέγγισης. 

6. Πολιτισμική επάρκεια: Η δικτύωση συχνά συμπεριλαμβάνει την επαφή με άτομα με διαφορετικές εμπειρίες και πολιτισμικό υπόβαθρο. Οι φορείς κοινωνικής επιχειρηματικότητας θα πρέπει να έχουν την ικανότητα να διαχειρίζονται τις πολιτισμικές διαφορές και να επικοινωνούν αποτελεσματικά με άτομα με διαφορετικό υπόβαθρο. 

7. Φιλομάθεια - Να είστε ανοιχτόμυαλοι/ες: Οι άνθρωποι έχουν την φυσική τάση για δια βίου μάθηση. Το να είστε ανοιχτοί/ές σε νέες ιδέες, που μπορεί να διαφέρουν από αυτό που είχατε αρχικά υπόψη ότι θα προκύψει με τη δικτύωση, κατά πάσα πιθανότητα συνεπάγεται ότι θα ανακαλύψετε νέους τρόπους για να πραγματοποιήσετε τους στόχους σας. Μήπως αυτό μπορεί να προσελκύσει νέους πελάτες, ή ίσως να οδηγήσει σε μία συνεργασία ή την ανάπτυξη μίας νέας πρωτοβουλίας; Το γεγονός ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς όπως μπορεί να τα είχατε φανταστεί, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν αξίζει να τα λάβετε υπόψη σας. 

Σκεφτείτε σε ποια θέση βρίσκεστε όσον αφορά τις δεξιότητες που αναφέρονται στην παραπάνω λίστα, και δρομολογήστε τις ενέργειες στις οποίες μπορείτε να προβείτε για να αλληλεπιδράσετε με τα αντίστοιχα άτομα του οικοσυστήματός σας.

Υπάρχει πληθώρα ειδών και επιπέδων (βλ. και το επόμενο κεφάλαιο για να μάθεις περισσότερα σχετικά με αυτό) κατά τα οποία μπορεί να λάβει χώρα μία διαδικασία συνδημιουργίας εντός του τουριστικού οικοσυστήματος μίας κοινότητας/ περιοχής. 

Παρ’ όλα αυτά, όταν σκεφτόμαστε την έννοια της συνδημιουργίας σε επιχειρηματικό πλαίσιο τείνουμε να φέρνουμε στο νου διαδικασίες κατά τις οποίες οι εταιρείες συμπεριλαμβάνουν τους (δυνάμει) πελάτες τους στην διαδικασία της από κοινού σύλληψης της ιδέας και του κοινού σχεδιασμού των προϊόντων/ υπηρεσιών ή των καινοτομιών που ανταποκρίνονται αποτελεσματικά και ικανοποιητικά στις προσδοκίες και τις ανάγκες της ομάδας-στόχου. Υπό αυτή την έννοια, η συνδημιουργία μπορεί να αποτελεί ένα συγκεκριμένο παράδειγμα συνεργασίας με πελάτη που αναφέρθηκε προηγουμένως. 

Αυτή η ιδέα σχετίζεται ακριβώς με την αντίληψη ότι η συνδημιουργία είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον κοινό σχεδιασμό (επισημαίνεται ότι συχνά αυτές οι διαδικασίες είναι συνυφασμένες η μία με την άλλη, αλλά μπορούν να λάβουν χώρα και ξεχωριστά), και με τη σειρά της, αυτή η συνεργασία περνάει από τις διάφορες φάσεις της διαδικασίας που είναι συνολικά γνωστή ως Σχεδιαστική Σκέψη (Design Thinking) ενός σχεδίου ή μίας καινοτομίας. 

• Συνδημιουργία: η σύμπραξη μεταξύ εταιρειών, οργανισμών, και/ ή χρηστών/ πελατών, η οποία περιλαμβάνει την ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών για την εγκαθίδρυση συνεργατικών πρωτοβουλιών και τη συνδημιουργία αγαθών και/ ή εμπειριών που ανταποκρίνονται στο εν λόγω πλαίσιο. 

• Κοινός σχεδιασμός: Ο κοινός σχεδιασμός, γνωστός και ως «συμμετοχικός σχεδιασμός», είναι η διαδικασία της δημιουργίας ενός προϊόντος ή υπηρεσίας σε συνεργασία με άλλους ενδιαφερόμενους φορείς (π.χ. εργαζόμενους, συνεργάτες, πελάτες, πολίτες, τελικούς χρήστες). Περιγράφει τη διαδικασία κατά την οποία ένας χρήστης ή μία ομάδα από χρήστες, σε συνεργασία με άλλους σημαντικούς φορείς, συμμετέχει ενεργά στον σχεδιασμό ενός συγκεκριμένου αγαθού ή υπηρεσίας, συνεισφέροντας με προτάσεις ή άμεσες απαντήσεις με σκοπό το τελικό προϊόν να είναι εγγυημένα χρήσιμο και φιλικό προς το περιβάλλον, ενώ παράλληλα ικανοποιεί τις ανάγκες των τελικών χρηστών. 

Η διαδικασία του συμμετοχικού σχεδιασμού είναι στενά συνδεδεμένη με τη φάση της Σχεδιαστικής Σκέψης που αφορά τη σύλληψη της ιδέας ή τη διαδικασία επινόησης και ανάπτυξης νέων αγαθών και/ ή τρόπων προσφοράς υπηρεσιών. Από την πλευρά της, η διαδικασία της συνδημιουργίας σχετίζεται πιο άμεσα με τη φάση της συγκλίνουσας σκέψης της Σχεδιαστικής Σκέψης, το οποίο σημαίνει ότι αφορά την υλοποίηση της καινοτομίας, τους δοκιμαστικούς ελέγχους κ.ά.

Η συνδημιουργία, μία έννοια ιδιαίτερα δημοφιλής στους τομείς της καινοτομίας και του μάρκετινγκ, περιλαμβάνει τις συνεργατικές προσπάθειες μεταξύ διάφορων ενδιαφερόμενων φορέων για να δημιουργήσουν ή να αναπτύξουν μαζί προϊόντα, υπηρεσίες ή εμπειρίες που παρέχουν προστιθέμενη αξία. Κατά κανόνα, υπάρχουν τρία επίπεδα συνδημιουργίας: 

1. Βασικό επίπεδο συνδημιουργίας: Σε αυτό το επίπεδο, η συνδημιουργία περιλαμβάνει τη συγκέντρωση σχολίων ανατροφοδότησης και παρατηρήσεων από τους πελάτες και τους τελικούς χρήστες για την ενημέρωση της διαδικασίας σχεδιασμού ή ανάπτυξης. Μπορεί να συμπεριλαμβάνει τη διεξαγωγή ερευνών, ομάδες εστίασης ή συνεντεύξεις ώστε να συγκεντρωθούν οι προτιμήσεις, οι ανάγκες και οι ιδέες των πελατών. Αυτό το επίπεδο συνδημιουργίας συνήθως εστιάζει στην συλλογή των συστάσεων των πελατών με σκοπό την βελτίωση υφιστάμενων προϊόντων ή υπηρεσιών, παρά στην ανάμειξη των πελατών στην ουσιαστική δημιουργική διαδικασία. 

2. Μεσαίο επίπεδο συνδημιουργίας: Αυτό το επίπεδο συνδημιουργίας περιλαμβάνει έναν υψηλότερο βαθμό συνεργασίας μεταξύ του οργανισμού και των πελατών ή των τελικών χρηστών του. 

Μπορεί να συμπεριλαμβάνει από κοινού συναντήσεις αναζήτησης ιδεών (brainstorming), εργαστήρια ή πλατφόρμες συνεργασίας όπου οι πελάτες και οι ενδιαφερόμενοι φορείς μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στην ανάπτυξη ιδεών, στον σχεδιασμό λύσεων και στην κατασκευή πρωτοτύπων. Ο στόχος είναι να εντάξετε τους πελάτες και/ ή άλλους σχετικούς φορείς του οικοσυστήματός σας πιο άμεσα στη διαδικασία της καινοτομίας και να αξιοποιήσετε ως μοχλό τη γνώση, τη δημιουργικότητα και την εξειδίκευσή τους ώστε να συνδημιουργήσετε νέα προϊόντα, υπηρεσίες ή εμπειρίες. 

3. Προχωρημένο επίπεδο συνδημιουργίας: Σε αυτό το επίπεδο, η συνδημιουργία περιλαμβάνει την εις βάθος συνεργασία και ενσωμάτωση των πελατών/ ενδιαφερόμενων φορέων ή τελικών χρηστών σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας της διαδικασίας ανάπτυξης του προϊόντος ή της υπηρεσίας. Οι πελάτες ή οι τελικοί χρήστες συμπράττουν ενεργά και γίνονται συνδημιουργοί, συνεισφέροντας σε διάφορα στάδια της διαδικασίας της καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένων αυτών της σύλληψης της ιδέας, του σχεδιασμού, της ανάπτυξης, των δοκιμαστικών ελέγχων και της υλοποίησης. Το προχωρημένο επίπεδο συνδημιουργίας μπορεί να περιλαμβάνει την σύσταση κοινοτήτων συνδημιουργίας, «ζωντανά εργαστήρια» ή οικοσυστήματα καινοτομίας όπου πολλοί ενδιαφερόμενοι φορείς συνεργάζονται στενά για να συνδημιουργήσουν λύσεις που ικανοποιούν τις ανάγκες όλων των συμμετεχόντων. 

Η συνδημιουργία μπορεί να προσφέρει ποικίλα πλεονεκτήματα στις ΜμΕ και στους επαγγελματίες του τουριστικού τομέα στην Ευρώπη. Μερικά από τα βασικά πλεονεκτήματα της συνδημιουργίας για τις ΜμΕ και τους επαγγελματίες του τουριστικού τομέα είναι αρκετά παρόμοια με αυτά που αναφέρθηκαν στο κεφάλαιο που αφορούσε τη Δικτύωση, και επομένως συμπεριλαμβάνουν: 

• Ενίσχυση της καινοτομίας: Η συνδημιουργία μπορεί να ευνοήσει την καινοτομία εντάσσοντας τους πελάτες και τους τελικούς χρήστες στη διαδικασία αναζήτησης ιδεών, σχεδιαστικών λύσεων και της κατασκευής πρωτοτύπων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων και καινοτόμων προϊόντων, υπηρεσιών ή εμπειριών που ικανοποιούν καλύτερα τις ανάγκες και τις προτιμήσεις των πελατών, και ως εκ τούτου προσφέρουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις ΜμΕ και στους επαγγελματίες του τουριστικού τομέα. 

• Αύξηση της σχετικής αγοράς: Η συνδημιουργία επιτρέπει στις ΜμΕ και στους επαγγελματίες του τουρισμού να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες και τις προτιμήσεις των καταναλωτών, και τις τάσεις που επικρατούν. Μέσω της συνδημιουργίας λύσεων με τους πελάτες και άλλους ειδικούς στον τομέα, οι ΜμΕ μπορούν να εξασφαλίσουν ότι τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες τους είναι συναφείς και συμβαδίζουν με τις απαιτήσεις των πελατών, γεγονός που οδηγεί στην αύξηση του ανταγωνισμού και της σύνδεσης με την αγορά. 

• Αύξηση της ενασχόλησης και της εμπιστοσύνης των πελατών: Η συνδημιουργία περιλαμβάνει την ενεργή συμμετοχή και ενασχόληση των καταναλωτών ή των τελικών χρηστών, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει μία αίσθηση οικειότητας και εμπιστοσύνης. Μέσω της ένταξης των πελατών στην διαδικασία της συνδημιουργίας, οι ΜμΕ και οι επαγγελματίες του τουριστικού τομέα μπορούν να εγκαθιδρύσουν ισχυρές σχέσεις με τους πελάτες τους, να ενισχύσουν το αίσθημα ικανοποίησής τους και να εξασφαλίσουν τη διατήρηση της σχέσης μαζί τους. 

• Καταμερισμός των κινδύνων και των πόρων: Η συνδημιουργία επιτρέπει στις ΜμΕ και τους επαγγελματίες του τουριστικού τομέα να μοιράζονται τους κινδύνους και τους πόρους τους με τους πελάτες ή άλλους ενδιαφερόμενους φορείς. Μέσω της συνεργασίας με τους πελάτες, οι ΜμΕ μπορούν να αξιοποιήσουν τη γνώση, τη δημιουργικότητα και την εξειδίκευση εξωτερικών συνεργατών, και αυτό με τη σειρά του να οδηγήσει σε αποτελεσματικότερες και αποδοτικότερες διαδικασίες ανάπτυξης των προϊόντων ή των υπηρεσιών. 

Συνδημιουργία σε Ψηφιακό Περιβάλλον 

Η συνδημιουργία μπορεί να αναπτυχθεί και σε ψηφιακό περιβάλλον, αξιοποιώντας την τεχνολογία για τη διευκόλυνση της συνεργασίας και της συμμετοχής. 

Ορισμένες απλές στρατηγικές ανάπτυξης μίας διαδικασίας συνδημιουργίας σε ψηφιακό περιβάλλον που αφορούν τις ΜμΕ και τους επαγγελματίες του τουρισμού στην Ευρώπη περιλαμβάνουν τα εξής: 

1. Διαδικτυακές πλατφόρμες συνεργασίας: Η χρήση διαδικτυακών πλατφορμών, όπως είναι οι συνεργατικοί ιστότοποι, τα εικονικά εργαλεία αναζήτησης ιδεών, και οι ομάδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μπορούν να διευκολύνουν την εξ αποστάσεως συνεργασία μεταξύ των ενδιαφερόμενων φορέων του τουριστικού τομέα, καθιστώντας δυνατή την ανταλλαγή ιδεών, σχολίων ανατροφοδότησης και πόρων. 

2. Εικονικά εργαστήρια και διαδικτυακά σεμινάρια (webinars): Η διεξαγωγή εικονικών εργαστηρίων, τα webinars, ή οι ομάδες εστίασης στο διαδίκτυο προσφέρουν τη δυνατότητα στις ΜμΕ και στους επαγγελματίες του τουριστικού τομέα να συνεργάζονται με πελάτες και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς σε ένα ψηφιακό περιβάλλον, διευκολύνοντας τη συνδημιουργία και την παραγωγή ιδεών. 

3. Crowdsourcing και ανοιχτή καινοτομία: Η αξιοποίηση πλατφορμών crowdsourcing, δηλαδή εξωτερικής ανάθεσης έργων σε πλήθος ατόμων, ή πλατφορμών ανοιχτής καινοτομίας επιτρέπει στις ΜμΕ και τους επαγγελματίες του τουριστικού τομέα να αντλήσουν ιδέες, σχόλια ανατροφοδότησης και λύσεις από ένα ευρύ κοινό, το οποίο περιλαμβάνει πελάτες, προμηθευτές, και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, μέσω της χρήσης ψηφιακών διαύλων. 

4. Συμμετοχή μέσω των κοινωνικών δικτύων: Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή και τη συνδημιουργία με τους πελάτες και τους ενδιαφερόμενους φορείς του τουριστικού τομέα. Μέσω αυτών, οι ΜμΕ μπορούν να συγκεντρώνουν σχόλια ανατροφοδότησης, να συλλέγουν ιδέες και προτάσεις από τους πελάτες, και να τους συμπεριλαμβάνουν στη διαδικασία συνδημιουργίας. Για να μάθετε περισσότερα για την παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις στρατηγικές διαδικτυακού μάρκετινγκ για την επιχείρησή σας (ή την επιχειρηματική ιδέα σας), μπορείτε να ρίξετε μία ματιά στην αντίστοιχη ενότητα. 

5. Εικονική πραγματικότητα (VR) και επαυξημένη πραγματικότητα (AR): Η αξιοποίηση τεχνολογιών εικονικής ή επαυξημένης πραγματικότητας μπορεί να προσφέρει στις ΜμΕ και τους επαγγελματίες του τουριστικού τομέα τη δυνατότητα να δημιουργήσουν εικονικές εμπειρίες ή πρωτότυπα μοντέλα συνδημιουργίας, που θα επιτρέπουν στους πελάτες και τους ενδιαφερόμενους φορείς να καταχωρούν τα σχόλια και τις προτάσεις τους σε ένα ψηφιακό περιβάλλον. 

Η χρήση τέτοιου είδους προηγμένων τεχνολογιών μπορεί να φαντάζει πολύ περίπλοκη στις μικρές επιχειρήσεις, αλλά η σωστή επιλογή συνεργατών και εταίρων μπορεί να επιφέρει εξαιρετικά επιτυχημένα αποτελέσματα. Για παράδειγμα: Tourism and Culture | AR Vision  

Σε γενικές γραμμές, η αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών μπορεί να διευκολύνει τις διαδικασίες συνδημιουργίας μεταξύ των ΜμΕ και των επαγγελματιών του τουριστικού τομέα στην Ευρώπη, επιτρέποντας την εξ αποστάσεως συνεργασία, την αύξηση της συμμετοχής και την αποτελεσματική παραγωγή ιδεών και κατασκευή πρωτοτύπων. 

Όταν ξεκινάτε μία διαδικασία συνεργασίας από το μηδέν, η ενεργή συμμετοχή και τα κίνητρα αποτελούν συστατικά στοιχεία εξέχουσας σημασίας. Επιπλέον, η πρόσβαση σε δίκτυα μπορεί να φανεί κρίσιμη κατά την προσέλκυση συνεργατών στην διαδικασία της συνεργασίας. Η ανάπτυξη ισχυρών και αξιόπιστων επαγγελματικών σχέσεων θα χρειαστεί χρόνο, αλλά να θυμάστε ότι είναι απαραίτητο να έχουν ως βάση κοινές αξίες και συμβατούς στόχους. 

Και πάλι όμως, όπως συμβαίνει συνήθως σε όλες τις διαδικασίες συνεργασίας ή, στην πραγματικότητα, σε όλες εν γένει τις διαδικασίες που βασίζονται στην αλληλεπίδραση, η συμμετοχή όλων των μερών θα πρέπει να καθορίζεται από ορισμένες αρχές: 

• Για την ομαλή εξέλιξη της συνεργασίας, είναι αναγκαίο να υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη και σεβασμός ανάμεσα στους εμπλεκόμενους φορείς.