Θεωρία: Μεθοδολογικές δεξιότητες

Ορισμένοι τύποι λήψης αποφάσεων είναι: 

• Η διαισθητική λήψη αποφάσεων που βασίζεται στο ένστικτό σας για τη λήψη μιας απόφασης, αλλά και στις προηγούμενες εμπειρίες και την τεχνογνωσία σας. Αυτό το είδος απόφασης βασίζεται και στην εμπειρία και το ταλέντο ενός συγκεκριμένου ατόμου, συχνότερα του διευθυντή ή της διευθύντριας, αλλά πρέπει να πάρει κάποιο χρόνο για να ληφθεί, διότι ακόμη και αν η λαμπρή ιδέα έχει έρθει αστραπιαία, απαιτείται χρόνος για να εξεταστούν όλες οι παράμετροι και να λειτουργήσει η απόφαση. 

• Η ορθολογική λήψη αποφάσεων είναι το αντίθετο της διαισθητικής λήψης αποφάσεων. Είναι μια αυστηρή διαδικασία που χρησιμοποιεί αντικειμενική γνώση και λογική. Περιλαμβάνει τον προσδιορισμό του προβλήματος που πρέπει να επιλυθεί, τη συλλογή γεγονότων, τον προσδιορισμό των επιλογών και των αποτελεσμάτων, την ανάλυσή τους, την εξέταση όλων των σχέσεων και την επιλογή της βέλτιστης απόφασης. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, ορισμένες φάσεις της διαδικασίας αυτής, όπως για παράδειγμα ο εντοπισμός των επιλογών, που αποτελεί δημιουργική δραστηριότητα, και οι τρόποι μετάδοσης ενθουσιασμού στα εμπλεκόμενα πρόσωπα για την επιτυχία της απόφασης, δεν αποτελούν αμιγώς ορθολογικές διαδικασίες. 

• Οι ευρετικές μέθοδοι είναι νοητικές συντομεύσεις που μπορούν να βοηθήσουν στην απλούστευση πολύπλοκων εργασιών λήψης αποφάσεων, αλλά μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε προκαταλήψεις και λάθη εάν δεν χρησιμοποιηθούν κατάλληλα. Το κύριο πρόβλημα των ευρετικών μεθόδων, οι οποίες βασίζονται κατά ένα μεγάλο ποσοστό στον τρόπο με τον οποίο ενήργησε κανείς σε ανάλογες περιπτώσεις στο παρελθόν (π.χ. δύσκολοι πελάτες), είναι ότι δεν δίνουν το περιθώριο σε χρόνο ή προσπάθεια να συλλάβει κανείς μια εντελώς νέα και πιο δημιουργική λύση, η οποία θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύ πιο επωφελής. 

• Η ατομική λήψη αποφάσεων είναι κοινώς αποδεκτή ως ένας αποτελεσματικός τρόπος για να αποφασίσετε για κάτι, καθώς είστε συγκεντρωμένοι/ες και σε θέση να λαμβάνετε άμεσες αποφάσεις. Σε ένα ξενοδοχείο ο/η υπεύθυνος/η λήψης αποφάσεων μπορεί να είναι ο/η διευθυντής/ντρια. Καθώς αυτό το πρόσωπο είναι σε πολλές περιπτώσεις ο/η ιδιοκτήτης/τρια και σε άλλες ο/η υπεύθυνος/η ενώπιον των ιδιοκτητών/τριών, συχνά τείνει να λαμβάνει αποφάσεις μόνος/η του. Ωστόσο, αποτελεί πρόβλημα όταν ο/η διευθυντής/ντρια απαιτεί να τον/την ρωτούν ακόμη και για τις πιο μικρές αποφάσεις, π.χ. αν πρέπει να ανοίξουν τα παράθυρα, αν η μουσική πρέπει να είναι πιο δυνατή ή όχι κ.λπ.  

Προκλήσεις στη λήψη αποφάσεων: 

Υπάρχουν διάφορες προκλήσεις και παγίδες που μπορούν να εμποδίσουν την αποτελεσματική λήψη αποφάσεων. Οι άνθρωποι τείνουν να έχουν υπερβολική αυτοπεποίθηση για την ικανότητά τους να κάνουν ακριβείς προβλέψεις ή κρίσεις, γεγονός που μπορεί στην πραγματικότητα να οδηγήσει σε κακές αποφάσεις.  

• Η μεροληψία ως προς την επιβεβαίωση είναι η τάση να αναζητά κανείς πληροφορίες που επιβεβαιώνουν τις υπάρχουσες πεποιθήσεις και να αγνοεί πληροφορίες που τις αντικρούουν, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε στενόμυαλες αποφάσεις.  

• Η κλιμάκωση της δέσμευσης είναι η τάση να δεσμευόμαστε περισσότερο σε μια απόφαση όταν έχει επενδυθεί χρόνος, χρήμα ή προσπάθεια, γεγονός που μπορεί να λειτουργήσει με γνώμονα το πείσμα και να οδηγήσει σε απροθυμία αλλαγής πορείας.  

• Η λήψη ομαδικών αποφάσεων μπορεί να επηρεαστεί από την ομαδική σκέψη, δηλαδή την τάση συμμόρφωσης με τη συναίνεση της ομάδας και την αγνόηση των διαφορετικών απόψεων. 

Λήψη αποφάσεων στον τουρισμό 

Ο τουρισμός είναι ένα ευαίσθητο σύνολο προϊόντων & υπηρεσιών, ευάλωτο σε ποικίλους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων των ισχυρών διεθνών οργανισμών τουρισμού που διοχετεύουν ένα μεγάλο μέρος των τουριστικών ροών. Η λήψη αποφάσεων στον τουρισμό περιλαμβάνει την πλοήγηση σε αβέβαια περιβάλλοντα, την εξέταση των συμφερόντων των ενδιαφερομένων μερών και την εξισορρόπηση των βραχυπρόθεσμων στόχων με τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα. Η αναλυτική σκέψη και οι δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων είναι απαραίτητες για τον εντοπισμό και τον ορισμό των προβλημάτων, τη συλλογή σχετικών πληροφοριών και την εύρεση λύσεων. Η λήψη αποφάσεων με βάση τα δεδομένα αξιοποιεί τις τάσεις της αγοράς και τις προτιμήσεις των πελατών για να καταλήξει σε τεκμηριωμένες επιλογές. Σήμερα, πολλές τουριστικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων αεροπορικών εταιρειών, αεροδρομίων, εταιρειών ενοικίασης αυτοκινήτων, ξενοδοχείων κ.λπ. χρησιμοποιούν συστήματα διαχείρισης ποιότητας όπως το ISO 9001 και συλλέγουν, επεξεργάζονται και αναλύουν τις απόψεις και τις παρατηρήσεις των πελατών ως τυπική διαδικασία για να αποκτήσουν εικόνα της ποιότητας των υπηρεσιών τους.  

Τα εργαλεία αξιολόγησης κινδύνων, όπως η ανάλυση SWOT και ο σχεδιασμός σεναρίων, βοηθούν στη διαχείριση των πιθανών κινδύνων. Η εμπλοκή των ενδιαφερομένων μερών διασφαλίζει ότι λαμβάνονται υπόψη διαφορετικές απόψεις για συμπεριληπτικά και βιώσιμα αποτελέσματα. Η ηθική και βιώσιμη λήψη αποφάσεων δίνει προτεραιότητα στις κοινωνικές, περιβαλλοντικές και πολιτιστικές επιπτώσεις. Η προσαρμοστικότητα και η ευελιξία είναι απαραίτητες για την διαμόρφωση των στρατηγικών ως απάντηση στις εξελισσόμενες τάσεις και προκλήσεις.